Hoesschonen Seichien Vedder-Oosting In de vieftiger jaoren zaten Kram en de vrouw op café ”De Rustende Jaoger”. Mien oldste zus Froukje hef daor jaoren waarkt. In een café is aaltied waark. In ’t veurjaor begunden zie al vroo te schonen. Het heeile hoes mus een beurt hebben en alles mus van stee, van boven tot under. Oous Froukje begunde op de zolder, daor kun vrouw Kram neeit op kommen, want zie was neeit zo smeui meer. Gelukkig stun der neeit veul op en heuifde ze neeit veul verslepen van de eeine naor de aandere hoouk. Eerst muzzen de kokosmatten naor beneden sleept worden, die kwamen op de heeg te liggen. De mattenklopper weur oet ’t stookhok haold en mor kloppen. Dan weer hèn boven en met de kopstubber (ragebol) alles oetstubben, daornao met de stubber (handveger) de balken aofvegen en de zolder anvegen. Dan mus Froukje weer naor beneden en meuik een emmer vol heeit waoter. Daor kwaam sodao en greuin zeeip in, een grote lap met, en dan de zolder weer op.  De haonebalken en de aandere balken muzzen allemaol aofwaskerd worden, zo ok de oplangen (balken). Veur de glassies (raompies)  mus weer een emmer met schoon waoter haold worden, daor kwaam dan een beste scheut spiritus in. Dan mus zie de heeile zolder nog opveilen (dweilen). De matten weurden oprold en van de heeg haold en dat weer hèn de zolder braachd en dan alles weer op stee zetten. Dat was een minne dag veur heur, de heeile dag klimmen en slepen. Tevreden kek Froukje de zolder nog is over en dèenkt bij zuch zòlf, daor bin ik gelukkig weer een jaor aof. Tweei daogen laoter komp Froukje weer bij vrouw Kram. Die prees heur met de woorden: ”Hest de zolder gooud schoon maokt Froukje, ik heb hum nog even aofveegd, het was alleein wat slietsel van de veil (dweil)”. ***

Levensmiddelen voor onderduikers Geert Enting In het Evertsbos aan de weg van Eexterhalte naar Rolde was een onderduikershol. Dit hol lag enige honderden meters verwijderd van de villa “Heidehof”. Harm Mulder was winkelier en hij ventte zijn waren uit met paard en wagen. Was zijn rit naar Anderen, dan ging de terugweg via de Provincialeweg. Hier ging hij bij boswachter Berend Kok en zijn vrouw Annechien aan. Dit was tevens de geijkte gelegenheid de onderduikers van het hol te bedienen. Daar er steeds iemand op wacht stond kwam zijn komst nooit onvoorbereid. onnen voor levensmiddelen voor onderduikers was wel eens een probleem; zij vielen buiten het normale bonnencircuit. Doch de ondergrondse had hiervoor oplossingen. Regelmatig werden er overvallen gepleegd op distributiekantoren om aan bonnen te komen. Ten tijde van de voorziening van levensmiddelen door Harm Mulder aan onderduikers werd er op het distributiekantoor in Smilde een overval gepleegd. Vele bonkaarten werden hier buitgemaakt. Enkele dagen nadien kreeg Harm Mulder bezoek van iemand in Duits uniform op een motor. Hij betrad de winkel en Harm werd onrustig. Die onrust bleek ongegrond. De voor een Duitse militair aangezien persoon bleek “Rooie Chris” van het ondergronds verzet te zijn. Hij had een voorraad bonkaarten bij zich die hij overhandigde, wetende dat Harm ze nodig had. Met deze bonkaarten moest Harm Mulder naar het distributiekantoor in Annen. Het hoofd hield zich tevens bezig met ondergronds werk. Aangekomen op het kantoor verzocht Harm de directeur te spreken hetgeen direct voor elkaar kwam. Alleen met hem in de kamer konden de bonnen worden voorzien van de benodigde stempels. Elke winkelier had een eigen code. Voorzien van deze code en stempels konden de bonnen worden ingeleverd bij de grossier, waarna de verlangde goederen werden geleverd. Zodoende kon de winkelier o.a. onderduikers voorzien van levensmiddelen. Op dezelfde wijze zorgde Harm ook voor levensmiddelen voor de onderduikers in het hol in het Evertsbos tussen Eext en Anloo. Hier kon hij niet met paard en wagen verschijnen, dat viel te veel op. Daarom kwam er regelmatig iemand uit dit hol naar de winkel in Eext, steeds overdag. Een naam werd er nooit genoemd. Steeds bediende men zich van een wachtwoord: “Ik kom voor Willem III. Heb je dit of dat voor mij.” De bestelling werd klaargemaakt en zonder verdere vragen vertrok de persoon. Was er iemand jarig, dat werd de opmerking gemaakt: “Och man, er is ook nog iemand jarig.” Veel om dit te vieren was niet aanwezig. Toch schonken de mensen in het onderduikershol hier aandacht aan om de zinnen te verzetten. Harm had meestal wel een fles wijn in huis die meegegeven werd. Door de onderduikers werd dit zeer gewaardeerd, het was voor hen een lichtpuntje in de duistere belabberde dagen. De onderduikers in dit hol waren allen mensen uit het verzet. Op een kwade dag –gelukkig waren niet allen in het hol – zag men Duitsers lopen in het bos. De paniek was groot. Zo snel als mogelijk was vluchtten, de onderduikers elk een kant op die vrij leek. Op dat moment konden allen ontkomen. Nu de Duitsers bekend waren met dit hol was het te gevaarlijk hiernaar terug te keren. Later zijn op deze plek 10 mensen uit de provincie Groningen om het leven gebracht.

Muziekvereniging T.O.G.I.D.O. In 1928 vonden vier Eexter mannen Hendrik Schuiling, Hendrik Moek, Albert Lanjouw en Bareld Hollander het tijd dat er een leuke vrijetijdsbesteding in de vorm van een fanfarekorps in Eext moest komen. Om dit te polsen werden aan diverse bomen in het dorp briefjes opgehangen waarop stond waar belangstellenden zich konden melden. Er bleek voldoende animo en op 4 februari 1928 werd Togido een feit. Men had al 22 leden. De naam Togido, een samenvoeging van de beginletters van “Tot Ons Genoegen Is Deze Opgericht”  heeft een tweeledige boodschap. “Ons Genoegen” wordt als eerste bedoeld de lol die de leden beleven aan het muziek maken, maar “Ons Genoegen” slaat ook op het luisterplezier voor de toehoorders van concerten en serenades. Gerepeteerd werd er in café Homan. Leider was dhr. Westrup. In februari van het jaar 1929 traden ze voor het eerst in het openbaar op. Dat was op de ijsbaan bij een door de V.V.V. georganiseerde schaatswedstrijd. Het optreden werd geen succes want de instrumenten bevroren tijdens het spelen. Vroeger speelde het fanfareorkest bij bijna elk evenement zoals optochten, jubilea en andere festiviteiten. Nadat eerst de V.V.V. Eext steun verleent tijdens de inrichting worden direct daarna renteloze aandelen uitgegeven. Het notulenboek vermeldt, dat tijdens de vergadering van 15 maart 1929 ten huize van Js. Homan (nu café Homan) 6 renteloze aandelen werden uitgeloot, terwijl de laatsten die de eer te beurt vielen op de vergadering van 27 maart 1931. Werd in 1928 begonnen met een contributie van 30 (gulden)cent per week, in 1932 werd besloten deze te verlagen naar 15 cent per week. De verlaging werd doorgevoerd i.v.m. de slechte economische toestand van de jaren dertig. Dirigent Westrup, dicht bij het vuur als gemeentesecretaris, zorgt er voor dat Togido in 1954 in aanmerking komt voor subsidie van de gemeente Anloo. Het sparen van persil-emmertjes is jaren een gewild artikel ter aanvulling van het kasgeld, terwijl ook de opbrengst van het oud papier niet vergeten mag worden. De  laatste jaren van de oorlog mochten ze van de bezetter niet spelen, sterker nog, de instrumenten moesten worden ingeleverd. Dat is niet gebeurd. Het complete instrumentarium werd verstopt bij de leden, van de zolder tot de kelder, wie maar een plekkie had waar het spul veilig lag, bood het aan. Doordat in 1945 door de oorlog het ledental tot 8 is gedaald vindt dirigent Westrup het wenselijk en noodzakelijk, dat, wil de vereniging blijven bestaan, er voorlopig samen met de vereniging uit het naburige Annen, waarvan hij tevens dirigent is, dient te worden gerepeteerd. Indien T.O.G.I.D.O. evenals Drenthina weer voldoende leden hebben, dan kan elk weer de eigen muzikale gang gaan. Aldus de redenatie van Westrup. Beide verenigingen zullen zelfstandig blijven en behouden hun bestuur. De samenwerking zal alleen op het muzikale vlak gelden. Eerst wordt er gerepeteerd in Annen (hier worden bezwaren ingebracht i.v.m. de slechte toestand van de fietsbanden zo direct na de oorlog). Later worden de repetities gehouden in Eext. Dat twee kapiteins op één schip geen rustige vaart garandeert blijkt wel uit de gegevens, dat de jaren 1945 tot en met 1975 nogal eens woelig en soms stormachtig waren. Door tactisch optreden van dhr. Westrup komt het roer telkens weer enige tijd recht. In 1975 komt aan de samenwerking een abrupt einde. Op muzikaal gebied is er thans sprake van samenwerking met alle verenigingen uit de gemeente Aa en Hunze.

Rooul en Stinao Door: Jantinus Hofsteenge Mien naom is Jantinus Hofsteenge, mor ik wordt nooit aans nuumd as Tinus. Toen ik dit opschreef was ik 75 jaor en dit gebeuren is al jaoren leen. Mien olders Ede Hofsteenge en Wulmie woonden an de Hoofdstraot op nummer 33 en ik woonde nog bij heur in hoes. Rooul en Stinao Mennegao woonden naost oous. Die hoezen stunden of staot nog zun zes meter van mekaor aof mor zie woonden op Geeiterstraot 1.    Rooul en Stinao waren breur en zuster en bint aaltied vrijgezel bleven. Zie hadden een klein boerenbedrievie, een beetie bouwlaand, een paor beeisties, wat schaop en een fòrse hond. Die hond had as ras “eland”, hie had een heeile dikke vacht en zien naom was Jaokop. Jaokop stun vaok met de veurpoten op de vensterbaank het glas oet te kieken. De Schooulkinder reuipen vaok “Jaokop steeit ok weer veur ’t glas”. Der zaat gien kwaod in die hond net zo min as in zien baos en baozin, al kun Rooul wel is wat kòt veur de kop wezen. Mor toch mus Jaokop nog heeil wat met maoken. Wat wil ’t geval. Zowel Rooul as Stinao hadden aalbei net een nei kunstgebit. Dat was een duur grappie west en zie waren aalbei slim zunig, zo waren ze ja ok grootbraacht. As het berregaonstied was weurden er tweei koppies met waoter op taofel zet en daor deden ze elk heur gebit in. Op zekere mòrgen laag eein koppie um en ’t gebit van Rooul was vot. Hoou kun zuks noou, zukswat wordt toch neeit stolen. Dat weur dus zeuiken, mor hoou ze ok zòchden, het gebit was vot en bleef vot. Het was dus veur Rooul brij eten, want dat gung nog wel, mor een plakkie spek, worst of schink was der neeit meer bij. Ineeins kregen ze aalbei het zòlfde vermoeden, Jaokop zul het gebit toch neeit opvreten hebben. Hooumeer ze daor an daachden, hoou meer ze zuch in beelden dat de hond zuch al een dag of wat vrumd gedreuig. Rooul weur roppig in de hoed en greep een dikke hoorntouw en Jaokop kwam an de lien en dat de straot op, op Henderk Vedder an die vlakbij an de Brinkstraot woonde. Bij de aachterdeur reuip Rooul al “Henderk, ij hebt een geweer want ij bint jaoger, ij moout Jaokop doodscheeiten”.”Jaokop doodscheeiten”? zee Henderk, “waor is dat veur neudig en dat doou ik ok neeit.” “Hie hef mien kunstgebit opvreten en die is der neeit weer oet kommen” zee Rooul. Waorop Henderk zee, dat Roelof en Albert wel met Rooul naor de veearts zullen gaon. En zo gebeurde het, de mercedus kwam veur en Roelof Vedder, Albert Martens, Rooul en de hond in de auto en dat op Geeiten an. Daor weur het heeile verhaol verteld. De veearts wol de hond neeit opereren vanwege zien dikke vacht mor gaf hum een braokmiddel. Zie waren nog in de neibouw van Geeiten toen begunde het middel al te warken. Rooul en de hond der oet mor wat der kwam, gien gebit. Wieder, op het Geeitsenveentie an. De verbindingsweg tussen Eext en Geeiten, die daor wel al doezend jaor legen haar was nog neeit aofsloten. Weer stoppen en even haar Rooul de gedachten der neeit bij en weg was Jaokop. Toen de dreei heren bij hoes kwamen laag Jaokop al veur de deur. Het braokmiddel haar heur bèest daon mor het gebit kwaam neeit weer. Hoou zul dit aoflopen, een dikke veeartsreken en gien gebit. Mor as de nood het hoogst is, is de redding naobij. Breur en zuster zaten bij de taofel te eten (Rooul aachter de riezenbrij) toe Stinao reuip: “Rooul, dien gebit lig under de kaast net tegen de zul an en het was waor.” Hoou zul e daor terèecht kommen wezen, zul Jaokop hum daor hèn sleept hebben?